Nummer 49, Ornament, wordt geadopteerd door twee literaire grootheden uit de lage landen: Annelies Verbeke en Thomas Heerma van Voss. In hun werk tonen deze schrijvers zich meester in de observatie en maken ze ruimte voor wat klein lijkt, maar niet over het hoofd gezien mag worden. Ze dragen zorg voor de stemmen die het literaire veld levendig maken. Ook voor onderbelichte of zelfs bedreigde genres en media breken deze auteurs met hun werk een lans. Als meter en peter konden Annelies Verbeke en Thomas Heerma van Voss alvast grasduinen in dit nummer. Hun favoriete teksten ontdek je op Roergebied, het digitale lees- en luisterplatform van Kluger Hans. Benieuwd? Hou klugerhans.org/roergebied in de gaten!

---

Annelies Verbeke

Annelies Verbeke debuteerde in 2003 met de roman Slaap! Ze schrijft voornamelijk romans, verhalenbundels en theaterteksten, en mengvormen, zoals de novelle in jambische pentameters en rijm Tirol Inferno, die ze met tekenaar Klaas Verplancke maakte.  De meeste van haar boeken zijn bij Uitgeverij De Geus verschenen.

Haar werk is in 27 talen vertaald, ontving wereldwijd lovende recensies en bracht haar vaak naar buitenlandse literaire podia. Bekroningen waren o.a. de F. Bordewijk-prijs, de Opzij Literatuurprijs, de NRC Handelsblad Lezersprijs voor Dertig dagen, de J.M.A. Biesheuvelprijs voor Halleluja, de Ultima voor de Letteren en de Jana Beranováprijs 2022. 

Verbeke strijdt voor de opwaardering van de verhalenbundel. Haar verhalenbundels vertonen overkoepelende thema’s, terugkerende personages en structurele patronen. Ze houdt van de meerstemmigheid, de intensiteit en het vormelijke experiment van het genre. 

Met Jannah Loontjens maakte ze de 18-delige Fixdit podcast: Moderne klassiekers, waarin canonwaardig Nederlandstalig prozawerk van vrouwen uit de 20^ste eeuw wordt belicht. In het bijzonder ijverde ze voor de herleving van Virginie Lovelings werk. 

Voor haar theatertekst Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) won Verbeke de Toneelschrijfprijs 2025, die ze ook als een bekroning van haar jarenlange samenwerking met acteursgezelschap Wunderbaum beschouwt. 

Vragen naar de kenbaarheid van de werkelijkheid en de mogelijkheden van zorg lopen als rode draden doorheen haar oeuvre, over de genres heen, en haar alterego ‘de auteur’ duikt in verschillende boeken op. Haar proza en theaterwerk worden vaak geprezen om de tragikomische toon, het ongedwongen magisch-realisme, de levensechte personages en onverwachte wendingen.

Voor het voetlicht

“Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) – de theatertekst waarmee ik de Toneelschrijfprijs 2025 won – is de 827^e tekst die verscheen bij De Nieuwe Toneelbibliotheek. Sinds deze kleine maar productieve uitgeverij van Nederlandstalig en vertaald theaterwerk in 2009 werd opgericht door Ditte Pelgrom, Alexandra Koch en Sandra Tromp Meesters, heeft zij een onmiskenbare bijdrage geleverd aan het theaterlandschap. Daarvoor werd De Nieuwe Toneelbibliotheek trouwens in 2016 bekroond met de Prijs voor de Kritiek en in 2023 met de Prosceniumprijs. 

Lezers grijpen over het algemeen niet gauw naar een theatertekst. Een theatervoorstelling is natuurlijk altijd meer dan de tekst en het momentane is eigen aan theater. Toch valt het toe te juichen dat theaterteksten worden bewaard en toegankelijk gemaakt voor nieuwe opvoeringen. En daarnaast zijn veel theaterteksten wel degelijk lezenswaardig, los van een voorstelling. Bij deze een oproep om wat vaker een theatertekst te lezen, misschien door een bestelling of zelfs een abonnement bij De Nieuwe Toneelbibliotheek.”

---

Thomas Heerma van Voss

Thomas Heerma van Voss debuteerde in 2009 met de roman De Allestafel. Sindsdien publiceerde hij onder meer de romans Stern en Condities (longlist Boekenbon Literatuurprijs en Libris Literatuurprijs). Ook schrijft hij essays, artikelen en korte verhalen voor onder andere De Groene Amsterdammer; van zijn hand verscheen ook de verhalenbundel Passagiers/Achterblijvers. In 2024 kwam zijn roman Het Archief uit,die onder meer genomineerd werd voor de Boon en de Libris Literatuurprijs. In 2025 verscheen zijn interviewbundel De prullenmand heeft veel plezier aan mij. 

Voor het voetlicht

“Enkele jaren geleden vond ik een zelfportret van een mij onbekende schrijver, Rudolf Geel. De tekening kwam uit 1977: Geel scheen toen een grote literaire belofte te zijn. Waar was hij nu gebleven? Ik zocht hem op en trof hem in Bussum-Zuid, waar de 81-jarige dag in dag uit verder schreef, al was er geen uitgever meer die het wilde publiceren.

Veel meer schrijvers bleken zichzelf in 1977 getekend te hebben, voor het literaire tijdschrift De Revisor. Achttien van hen leefden nog – en ik zocht ze allemaal op. Sommige waren fysiek afgegleden, andere schreven zoals Geel nog in de luwte, en weer andere waren uitermate succesvol. Ik reisde naar Menorca om Cees Nooteboom te spreken, ik ging langs bij de nog altijd actieve Mensje van Keulen en dichter Judith Herzberg, van wie de titel voor mijn boek afkomstig is. Want ja, al deze gesprekken vormden samen een boek, De prullenmand heeft veel plezier aan mij, waarin alle levensverhalen en anekdotes elkaar impliciet en expliciet aanvullen, en het zo steeds gaat om de vraag: hoe doet een mens dat eigenlijk, oud worden?”

---

Wil je je graag abonneren op Kluger Hans en twee keer per jaar nieuw literair talent ontdekken? Dat kan hier! Je vindt dan als eerste het nieuwste nummer in je brievenbus. Wil je enkel #49 Ornament aanschaffen? Hou dan zeker onze webwinkel in de gaten!

Ontmoet het schrijftalent van morgen. Kluger Hans is er voor de nieuwsgierige lezer die graag verder kijkt dan de gevestigde namen. Via dit tijdschrift leer je nu al de auteurs kennen die over vijf jaar op ieders salontafel prijken. Mei en oktober zijn onze oogstmaanden. Dan lanceren we een nieuw themanummer waarin we verhalen, poëzie, essays en theaterteksten van opkomend en onbekend talent verzamelen in een papieren jasje. Er is maar een grondregel: tekst, vormgeving en beeldende kunst spelen steeds op elkaar in.